Mantar

Mantar Hastalığı Nedir?

Mantar hastalığı, tıp literatüründe mikoz olarak da adlandırılan mikroskobik boyutta olan tek hücreli mantarların sebebiyet verdiği bir çeşit enfeksiyon hastalığıdır. Cilt üzerinde kaşıntı, iltihap, kızarıklık ve şişkinlik gibi semptomların oluşmasına neden olur. Mantar hastalığının çeşitli türleri vardır ve vücudun el, ayak, yüz, kafa derisi gibi bölgelerde cilt üzerinde yayılım gösterebilir. Belirtileri direkt olarak ortaya çıktığı için erken teşhis edilip tedavi edilebilir. Hava sıcaklığına bağlı olarak mantarların üreme oranları daha da yükselir bu sebeple yazın çok daha fazla görülen bir hastalıktır. Zamanında ve doğru bir şekilde tedavi edilmediği takdirde yayılım gösterebilir ve çeşitli enfeksiyonlara yol açabilirler.

Mantar Hastalığı Bulaşıcı Mıdır?

Mantar hastalığı doğrudan deri teması veya ortak eşya kullanımı yüzünden bulaşabilen bir hastalık olarak bilinmektedir. Terlik, ayakkabı, kıyafetler, çoraplar, çarşaf ve nevresim, havlu gibi eşyaların ortak kullanımı ve havuz, sauna, hamam, banyo, otel odası, plajlar gibi ortak kullanıma müsait alanlar mantar hastalığının bulaşması için uygun ortamlardır. Kişiden kişiye bulaşabileceği gibi hayvandan insana da bulaşma şekli gözlenebilir. Bu gibi vakalarda hayvanların aşırı tüy dökmeleriyle kendisini gösterir ve eğer bu mantar çeşidi insanlara bulaşırsa ağır seyreden bir vaka olarak ilerler. Bu yüzden kişisel hijyene önem göstermek ve ortak kullanılan ortamlarda dikkatli olmak son derece önem teşkil etmektedir.

Mantar Hastalığı Çeşitleri Nelerdir?

Tırnak Mantarı: Çoğunlukla ayak tırnaklarında görülen ve tırnak ucundan başlayarak yayılım gösteren mantar çeşididir. Tırnağın formunda değişikliklere sebep olur. Tırnak kalınlaşır, renk bozuklukları görülür ve asimetrik bir görünüme sahip olur. Zaman içerisinde tedavi edilmediği takdirde diğer tırnaklara da bulaşabilecek bir mantar çeşididir. İltihap oluşturmasından dolayı kötü bir kokuya sebep olur ve daha ileri durumlarda şiddetli bir ağrı yaparak kişinin hareket durumunu da kısıtlayabilir. Uzun süre kapalı ayakkabı içerisinde kalan ayak tırnaklarında görülme olasılığı yüksektir.

Kasık Mantarı: Genellikle erkek bireylerde rastlanan bu mantar çeşidinde hastalık kaşıntı, kızarıklık ve yanma hissiyle birlikte seyreder. Cinsel organ üzerinde de yayılım gösterebilen kasık mantarı yüksek ihtimalle vücudun başka bir bölgesinde var olan mantar enfeksiyonunun bulaşmasıyla oluşur.

Vajinal Mantar: Yaygın olarak görülen bir mantar çeşididir. Kadınlarda görülür ve vajinayla vulvada normalde de var olan yararlı mantar ve bakterilerin değişime uğraması sonucunda kontrolsüz çoğalma ile ortaya çıkar. Şiddetli kaşıntı yüzünden kadınların hayatını olumsuz yönde etkileyen bu mantar çeşidi tedavi edilmezse vücudun diğer bölümlerine sıçrama riski yüksek olan bir tür mantardır.

Ayak Mantarı: En sık olarak görülen ve iltihaplı, kaşıntılı dökülmelerin görüldüğü bir mantar çeşididir. Ayağın taban kısmında kurulaşma, çatlama, kalınlaşma gibi etkilere sahiptir. Ayaklar iltihaplar nedeniyle kötü kokarlar. Zamanla ayaklarda ağrılı ve acılı cilt çatlakları, giderek kabaran deri gözlemlenir. Gençlerde sıklıkla görülen ayak mantarı ortak kullanılan alanlarda bulaşma ihtimali yüksek olan bir hastalıktır. Tedavi edilmezse bir tür egzamaya dönüşebilme ihtimali vardır.

Saç Mantarı: Vücudun saçlı derisinde ortaya çıkar ve saçı etkiler. Saçın uzamasını etkilediği gibi dökülmesine de sebep olur. Boyutu genellikle değişir ama çoğunlukla çember şeklindeki bir alanda yayılır. Kızarıklık, kaşıntı, kepekli alanlar, kırık saçlar ve deride dökülmeler saç mantarı hastalığının belirtilerindendir. Bulaşıcı olma riskinden dolayı topluluk olan ortamlarda salgın olarak yayılmaya yol açabilir.

Vücut Mantarı: Bu mantar çeşidi vücudun herhangi bir bölgesinde oluşmuş olan mantar hastalığı çeşididir. Çember şeklinde kızarıklık ve kaşıntılar ile kendisini belli eder. Başlangıçta küçük olan lekeler zaman içerisinde büyüyerek iltihaplı bir görünüme sahip olurlar. İltihapla birlikte kaşıntı ve dökülmeler de gözlenir. Genellikle göğüs, sırt, bel ve kol bölgelerinde gözlemlenirler. Kırmızı, pembe veya kahverengi halkalar şeklinde kaşıntılı bölgeler görülür.

Mantar Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Mantar hastalığının teşhisi koyulurken mantara neden olan zararlı hücrenin ayırt edilebilmesi için laboratuvar tetkikleri yapılması gerekir. Mantarın var olduğu problemli cilt dokusundan kazıma yöntemi ile örnek alınır ve mikroskop altında incelenir. Nadir görülen bazı mantar türlerinin teşhisi için özel ışık sistemlerinden yardım alınabilmektedir.

Vajinal mantar hastalığında vajinal akıntı örneğinin laboratuvarda incelenmesi istenir.
Sonuca göre bakteriyel ya da mantar kaynaklı olduğu tespit edilir.

Mantar Hastalığı Kimlerde Görülür?

Mantar hastalığı bazı bireylerde görülme olasılığı yüksek bir enfeksiyondur. Kişisel hijyenine dikkat etmeyen kimselerde görülme olasılığı artar. Aşırı terleyen insanlarda, ayakların duş, yüzme ve ıslanma sonrası nemli kalması durumunda, aşırı el yıkama ve elin sürekli nemli kalabileceği durumlarda mantar enfeksiyonu yaşama oranı artar. Bu tip durumlardan kaçınmak bu hastalığı engellemek için gereklidir. Ayrıca AIDS gibi bazı enfeksiyon hastalıkları da mantar enfeksiyonu yaratabilecek potansiyeldedirler. Vücudumuz sistemler bütünüdür ve eğer bir yerde bozulma var ise başka türlü problemlerle karşılaşmak kaçınılmazdır. Bu yüzden de bazı ilaçların uzun süreli kullanımı vücutta mantar enfeksiyonu gibi etkilere yol açabilir. Gebelik, diyabet ve kanser hastalarının ileri döneminde de mantar hastalığına sıkça rastlanmaktadır. Bağışıklık sistemi zayıf olan hastalar da birçok hastalığa açıktır ve bunlardan birisi de mantar hastalığıdır. Her yaştan insanda görülebilen bu hastalık birçok sebeple ortaya çıkabilmektedir. Bazen yan etki bazen de doğrudan olarak hastalık yapabilecek olan mantar hastalığının tedavisi çoğunlukla kolay ve mümkün olmaktadır. Günümüzde geliştirilen ve başarılı olan ilaçlar ve kremler ile bu hastalığa genellikle kısa bir sürede son verilebilmektedir. Mantar hastalığı belirtileri yaşayan bireyler bir sağlık kuruluşuna başvurmalı ve gerekli tedavileri uygulamalıdır.

Mantar Hastalığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Mantar hastalığının tedavisi geliştiği bölgeye ve hastalığın şiddetine göre hastaya özgü bir biçimde gerçekleştirilir. Öncelikle tipi ve etki alanı belirlenir sonrasında tedavi uygulanmaya başlanır.
Vücudun çeşitli bölgelerinde meydana gelmiş mantar vakaları için antifungal ilaçlardan yararlanılır. Antifungal ilaçlar, topikal krem ve pomadlar şeklinde olabileceği gibi oral yolla alınan ilaçlar da olabilir. Krem ve losyon, şampuan, hap, fitil, toz ya da sprey şeklindeki ilaçlarla mantar tedavisi yapılmaktadır. İlaçların düzenli olarak kullanımı tedavinin en önemli ilk adımıdır. Bir diğer önemli adım ise mantarın çeşidinin doğru teşhisidir. Bakteriyel veya farklı etkenler dolayısıyla birçok hastalıkla karıştırılabilecek mantar çeşitleri mevcuttur. Bu sebeple tedavinin hekim doğrultusunda teşhis ve tedavi edilmesi büyük önem taşımaktadır. Yanlış tedavi mantar hastalığının ilerlemesine ve hastalığı daha büyük boyutlara taşımasına sebebiyet verir. Düzenli kullanımda doğru mantar tedavisi üremeyi yavaşlatarak tedavide başarı oranını arttırmaktadır.

Mantar hastalığının tedavisi çeşitlerine göre farklı sürelerde etki gösterir. Vajinal mantarların iyileşme süresi ortalama 7-10 gün arasındadır. Vücut ve saç mantarları ise yaklaşık 30 gün, tırnak mantarları ortalama 6 ayda tedavi edilir.

Mantar enfeksiyonu geçiren hastaların bir kısmında hastalığın tekrar nüksetmesi durumu ile karşılaşılabilir. Bu şekilde ilerleyen dirençli hastalığın gelişmesi halinde uzun süreli antifungal ilaç tedavisi uygulanması gerekir. Hastalığın tekrar etmemesi için bireylerin kişisel temizliklerine ve kıyafet seçimlerine dikkat etmesi büyük önem arz etmektedir. Bu takdirde hastalığın tekrar etme ihtimali oldukça düşmektedir.