Melazma
Melazma Nedir?
Melazma, deri hücrelerinin pigmentasyon düzensizliğinden kaynaklı ve en sık yüz bölgesinde görülen hiperpigmantasyon problemidir. Deride uzun süre güneşe maruz kalan bölgelerde sonradan etkisini gösteren kahverengi renge sahip bir cilt sorunudur. Genel olarak yüz bölgesinde özellikle de alın, yanak ve bıyık bölgesinde konumlandıkları gözlemlenmiştir. Açık bir tene sahip kimselerde tedavi ile bu lekeler tamamen ortadan kaldırılsalar dahi tekrar etme olasılığı bulunmaktadır. Koyu ten rengindeki kimselerde ise tedavi başarı oranı açık tenlilere göre daha düşüktür ve tamamen tedavi olma ihtimalleri daha azdır. Koyu tenli insanlarda lekelerin tekrar etme olasılığı yüksektir. Sıklıkla yaz aylarında güneş ışınlarının zararlı etkileri ile melazma isimli lekelerin belirginliği artmaktadır. Kışın ise melazma lekeleri biraz daha hafiflemektedir. Açık veya koyu kahverengi renkte, deriden kabarık olmayan lekeler ile karakterizedir.
Melazma Nasıl Teşhis Edilir?
Melazma rahatsızlığını teşhis etmek için uzman bir dermatoloğa başvurulur. Doktor hastanın etkilenen bölgesinde görsel bir muayene ile inceleme yapar. Wood lambası muayenesi melazma teşhisi için uygulanan bir testtir. Cilde özel bir ışık tutulur ve bu sayede bireyde melazmanın varlığı teşhis edilebilmektedir. Ciltteki elastin, kolajen, aromatik aminoasitler ve melanin gibi maddeleri tespit etmek konusunda oldukça başarılıdır. Bazı güzellik merkezlerinde çeşitli UV kamera sistemleri de kullanılabilmektedir. Bu kameralar ile fotoğraflamalar yapılır ve bu sayede ciltte çıplak gözle gözlemlenemeyen melazmadaki hiperpigmantasyonun yüzdeki dağılımı belirlenmektedir. Bu sayede hastalığın doğru ve tam teşhisi ile uygulanacak olan tedavideki başarı oranı çok daha fazla yükselmektedir.
Melazma Neden Olur?
Melazma oluşumunun gerçek nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte deriye renk veren melanosit adı verilen hücrelerin aşırı miktarda melanin üretmeleri sonucunda oluştuğu bilinmektedir. Ortaya çıkmasını tetikleyen faktörler olduğu yapılan araştırmalar sonucunda bilinmektedir. Bu faktörler:
- Gebelik,
- Doğum kontrol hapları,
- Güneşe maruz kalındığı zaman deride lekelenmeye yol açan ilaçlar,
- Hormon tedavileri,
- Güneşe uzun süre maruz kalmak,
- Genetik olarak yatkın olmak olarak sıralanabilir.
Melazma Türleri Nelerdir?
Epidermal Melazma: Ön muayene esnasında en rahat teşhis edilen ve tedaviye en iyi yanıt veren türdür. Koyu kahverengi bir renge ve keskin hatlara sahip lekelerdir.
Dermal Melazma: Tip olarak açık kahverengi veya mavimsi tonlara sahip bir renge sahip, bulanık hatlara sahip bir melazma türüdür. Teşhis ve tedavi aşamaları diğer tipteki melazmalara oranla çok daha zor ve uzun olabilmektedir.
Karışık Melazma: Genel olarak en çok rastlanılan melazma türü olarak bilinmektedir. Tip olarak hem kahverengi hem mavimsi lekeler ile kendisini belli eder. Tedavi sonucu başarı oranı yüksek bir melazma çeşididir.
Adlandırılmamış Melazma: Koyu renk cilde sahip bireylerde daha fazla ortaya çıkmaktadır. Fazla şekilde melanositlerle karakterize olan bir çeşit melazmadır.
Yerleşim yerlerine göre de melazmalar üçe ayrılmaktadırlar. Sentrofasiyal melazma, yüz merkezinde yoğunlaşan, alın, yanaklar, bıyık, burun ve çenede var olan melazma anlamına gelmektedir. En yaygın görülen melazma türüdür. Malar melazma ise daha çok yanak bölgesinde oluşum gösteren melazmaya verilen addır. Mandibular melazma ise alt çene kemiğinin yan bölgesinde yoğunlaşmış olan melazma anlamına gelmektedir. Melazma ön kollarda da gözlemlenebilir. Ön kollarda gözlemlenen melazmanın genel sebebi hormon replasman tedavisidir.
Melazma Tedavisi Nasıl Olur?
Melazma tedavisi uzun sürmektedir. Bu açıdan hastanın sabırlı olması ve tedavi sürecine dikkat etmesi önemlidir. Özellikle yaz aylarında melazma atakları yaşanabilir. Melazma tedaviye direnç gösterebilir veya sık sık atakları tekrar edebilir. Tedavi süreci boyunca sabırlı olmak ve önerilen tedaviyi uygularken harfi harfine uymak önemli unsurlardır. Hamilelik döneminde görülen melazmaya ‘kloazma’ ismi verilir.
Lazer Tedavisi: Lazerle melazma ve leke tedavisi uygulanırken yaz öncesi dönemlerde bronz olmayan bir ten üzerinde 3-4 aylık seanslar ile tedavi gerçekleştirilmektedir. Uygulanacak seans sayısı hekim tarafından yapılacak olan muayene ile belirlenir. Yaşa ve güneşe bağlı olarak sınırları düzgün oluşan koyu renkli lekeler çok daha hızlı tedavi edilebilirken hamilelik sonrası hormonal etkilere bağlı oluşan, özellikle elmacık kemikleri üzerinde, alın bölgesinde güneş ışığının vurması ile belirginleşen bölgelerdeki melazma denilen lekeler için lazer tedavisi çok daha fazla seanslarla halledilebilmektedir. Lazer cihazları son teknoloji oldukları için cihazlarda bulunan soğutma sistemleri sayesinde uygulama esnasında ağrı ya da acı hissi olmamaktadır. Uygulama sonrası lekeler üzerinde kabuk oluşumu meydana gelebilir. Bu sebeple bu kabuklara temas edilmemesi ve güneş ışınlarından korunması son derece önemli faktörlerdendir. Kabuklar düştükten sonra sağlıklı ve rengi düzelmiş bir cilt görünümü gözlenir. Lazer uygulamasına kesin çözüm gözüyle bakılmamalıdır çünkü melazma çeşitli faktörlerden dolayı tekrar etme riskine sahip bir cilt rahatsızlığıdır. Cildi güzel bir şekilde temizlemek, nemlendirmek ve güneşten korumak bu rahatsızlığın tekrar etmemesi için alınabilecek önlemlerdendir.
Leke Açıcı Kremler: Leke açıcı kremler için derin olmayan yüzeysel melazma lekeleri tedavi edilebilir. Yüzeysel olarak tedavi etme özelliğine sahip kremlerin içeriğinde hidrokinon, azelaik asit, tretinoin ve AHA veya bu içeriklerin kombinasyonlarını içeren kremler kullanılmaktadır. Bu kremlerden bazılarının cildi soyma etkisi olduğu için cildi inceltmektedir ve bu da güneşe karşı daha hassas bir hale getirmektedir. Bu sebeple akşam kullanılmaları çok daha uygun olacaktır. Aynı zamanda bu kremler ile birlikte mutlaka güneş kremleri de kullanılmalıdır. Aksi takdirde cilt daha fazla lekelenebilir. Bu tip kremler sürüldükten sonra sabah uyanıldığında yıkanarak ciltten arındırılmalıdır. Aksi takdirde ciltte lekelere yol açabilir.
Kimyasal Peeling ve Enzim Peelingleri: Kimyasal peelingler, cildi çizmeden ve mikro yırtıklara sebep olmadan ciltte peeling adı verilen soyma işlemini yapmak için kullanılan ürünlerdir. Bu ürünlerin hedefi üstteki tahrip olmuş lekeli cildi soyarak alttan yeni, sağlıklı ve canlı cildin ortaya çıkmasıdır. Enzim peeling adı verilen ürünlerde ise meyve asitleri kullanılmaktadır ve son derece nazik bir şekilde soyma işlemi gerçekleştirirler. Kimyasal peeling cildi yeniler ve kullanılan leke ilaçların cilde emilimini arttırarak çok daha etkili bir tedavi olmasını amaçlar. Fakat dikkat edilmesi gereken husus çok fazla kimyasal veya enzim peeling ürünleri kullanarak cildi soymak ciltte tahribata yol açar. Dikkatli uygulanmalı ve her gün tekrar etmemelidir. Agresif peeling ürünleri ile cilde zarar verilir ise bu sefer cilt çeşitli enfeksiyonlara açık hale gelir ve lekelenme de artar.
PRP Mezoterapi: PRP mezoterapi tedavisinde kişinin kendisinden kan alınır ve uygun işlemlerden geçirilerek tekrar kendisine mikro enjektörler ile enjekte edilir. Bu uygulama sayesinde cildin mat görünümü engellenir, esnekliği geri kazandırılır ve en önemlisi de lekeler üzerinde açılma etkisine sahiptir. Deri altına küçük oranlarda C vitamini, pirüvik asit gibi birçok içeriğe sahip maddelerin enjektesi leke rengini açma özelliğine sahiptir. Bu yöntem sayesinde birçok cilde olumlu etki gözlenmektedir ve bu açıdan bir taşla iki tuş kurmak deyimi tam olarak gerçekleşir. Cerrahi bir işlem olmadığı için hastaların gözünü korkutmaz, 20 dakika sürer bu sebeplerle çok kolay olduğu için tercih edilme oranı yüksek olan bir tedavidir.