Psoriasis (Sedef)

Psoriasis (Sedef) Nedir?

Psoriasis diğer bir deyişle sedef hastalığı tedavisi olmayan kronikleşmeye yatkın bir çeşit deri hastalığıdır. Sedef hastalığına sahip kimseler bu rahatsızlığı ömürleri boyunca çekmek zorundadırlar. Her yaşta ortaya çıkabilen bir hastalık olmakla birlikte hastalığa sahip olan kimsenin yaşam kalitesini oldukça etkiler. Sedef hastalığı bir döngü şeklinde ilerler ve birkaç hafta veya bir ay boyunca alevlenme gösterir. Sonrasında ise bir süreliğine azalma belirtileri gösterir veya remisyon ismi verilen etkilerinin ortadan kalktığı bir döneme giriş yapar. Genetik olarak yatkınlık bulunmasının yanı sıra bağışıklık sistemi ile de bağlantı gösteren sedef hastalığını birçok çevresel faktörün etkilediği söylenebilir. Hastalığın çeşitleri arasında yer alan Eritrodermik ve Püstüler şeklinde olan sedef hastalıkları hastaların yaşam kalitelerini oldukça düşürmekle birlikte hayati bir tehlike yaratma ihtimalleri de yüksek olarak saptanmıştır. Kesin olarak hastalığı yok edecek bir tedavi bulunmamakla birlikte sedef hastalığının bireyde geliştirdiği komplikasyonları uygun yöntemler ile kontrol altına almaya yönelik tedaviler mevcuttur. Bu sayede uzun süreli olarak hastalığa sahip birey kendisini daha iyi hisseder ve yaşam kalitesi artmaktadır. Sedef hastalığına sahip bireylerin yaşamlarının daha iyi olması için yeni alışkanlıklar edinmeleri ve bu durumla başarılı bir şekilde başa çıkabilmeleri için bazı yeni yöntemler geliştirmeleri elzemdir.

Sedef Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Sedef hastalığının belirtileri kişiden kişiye göre değişkenlik gösteren bir durumdur. Yaygın olarak belirtileri şunlar olarak sıralanabilir:

• Kaşıntı, ağrı veya yanma hissi,
• Şişmiş ve sert eklem yapıları gösterme,
• Kanayabilen veya kaşınabilen kuru ve çatlamış cilt,
• Kalın, gümüş rengi pullarla kaplı kırmızı deri lekelerine sahip olmak,
• Küçük pullanma noktaları,
• Hastaların yaklaşık yarısında görülebilen tırnak değişiklikleri.

Sedef Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

Sedef hastalığının nedenlerinin başında genetik olarak yatkınlık ilk olarak akla gelen sebeplerden biridir. Ailede sedef hastalığı öyküsünün görülmesi bireydeki deri hastalığının sedef hastalığı olma ihtimali anlamına gelmektedir. Ailede sedef hastalığına sahip bireylerin olması mutlaka bu hastalığı yaşamak demek anlamına gelmez fakat ihtimalleri oldukça kuvvetlendiren bir durumdur. Kökenleri tamamen genetik faktörlere dayandırmak yapılan araştırmalar sonucunda doğru olmayan bir genelleme olarak kabul edilmiştir. Hastalığın ne oranda diğer nesillere aktarıldığı yetersiz veriye sahip bir konudur bu sebeple kesinlikle bir sebeptir denilemez.

Kötü alışkanlıklara sahip bireylerde de sedef hastalığının ortaya çıktığı gözlemlenmiş bir bulgudur. Aşırı alkol ve düzenli olarak aktif veya pasif içici olarak tütün kullanımı da vücutta birçok zarara yol açtığı gibi bu hastalığa da uygun bir zemin hazırlamaktadır.

Psikolojik etkileriyle birlikte fiziksel etkileri de bulunan ve bağışıklık sistemini negatif yönde olarak etkileyen stres, depresyon ve anksiyete gibi problemler de sedef hastalığını tetikleyen sebepler arasında olarak gösterilmektedir.

Kullanılan ilaçlardan bazıları, geçirilen çeşitli enfeksiyon ve travmalar, bağışıklık sistemiyle alakalı herhangi bir problem yaşıyor olmak, düzensiz ve olumsuz etkilere sahip iklimlerde yaşıyor olmak gibi sebepler de bu hastalığı tetikleyebilen unsurlardandır. Hastalığın oluşma sebepleri çok geniş bir listeye sahiptir. Bu konumda doktorun gerekli tahliller yapıp hasta olan kimsenin sağlık geçmişiyle ilgili bilgiler öğrenmesi önemlidir. Gerekli tetikler sonrasında bu hastalığın teşhisi konur ve tedaviye başlanır. Teşhisin erken olması son derece önemlidir çünkü bu hastalığın ileri boyuttaki bazı çeşitleri ölümcül olabilmektedir.

Sedef Hastalığının Çeşitleri Nelerdir?

Psoriasis Vulgaris: En sık görülen sedef hastalığı çeşididir. Gümüş pullarla kaplı, kuru, kabarık ve kırmızı renkte cilt lezyonlarına sebebiyet vermektedir. Diğer ismi plak sedef hastalığı olarak geçmektedir ve bunun sebebi ise derideki plak görünümdür. Kaşıntılı veya hassas, az veya çok olabilir. Genellikle dirsekler, dizler, sırtın alt kısmı ve kafa derisinde cilt lekeleri gözlemlenmektedir.

Guttat Sedef Hastalığı: Gövdenin üst kısmında daha çok görülen ve küçük, damla şeklinde pul pul kendini gösteren bir çeşittir. Genellikle genç yetişkinleri ve çocukları etkileyen bir çeşit sedef hastalığıdır. Boğaz enfeksiyonu sonrası seyreden bir hastalık olarak kayda geçmiştir.

Psoriatik Artrit: Tipik olarak görülen şişmiş ve ağrılı eklemlere neden olan sedef hastalığı çeşididir. Eklemle ilgili belirtiler sedef hastalığının ilk veya tek belirtisi olarak karşımıza çıkabilir. Belirtilerin hafif veya şiddetli olması hastalığın seyrine bağlıdır. İleri düzeydeki bir psioriatik artrit vakasında eklem kaybına kadar birçok etki gözlenebilir. Cildin görünümünü de oldukça etkileyebilir ve hasta bireylerin ağrıları ve rahatsızlıkları artmaya başlayabilir. Bu gibi durumlarda acil olarak doktora başvurulmalıdır.

Püstüler Sedef: Diğer sedef türlerine göre daha az rastlanan bu sedef hastalığı çeşidinin ayırt edici özelliği deride ayak tabanları veya avuç içlerinde görülen içi irin dolu lezyonların gözlenmesidir.

Ters Sedef: Kasık, kalça ve göğüs kıvrımlarında lezyonların görüldüğü bu sedef çeşidinde hastanın yaşayabileceği sürtünme ve terlemeler daha da kötüleşen kırmızı cilt lekelerine sebebiyet verir.

Tırnak Sedef: Sedef hastalığının en çok etkilediği vücut bölgelerinden birisi olan tırnaklardır. Tırnak sedef hastalığında hasta olan birey, el ve ayak tırnakları çukurlaşma, anormal büyüme, tırnak yatağından gevşeyerek ayrılma, tırnaklarda renk değişikliği, hatta tırnağın ufalanması gibi olumsuz etkilerle karşılaşabilir.

Eritrodermik Sedef: Eritrodermik sedef hastalığı en tehlikeli olarak varsayılan sedef hastalığı çeşididir. Sedef hastalığının bireyin vücudunun yüzde doksanından fazlasını kapsaması ve tüm vücutta yaşanacak olan yoğun bir kaşıntı ve yanma hissine sebebiyet verecek kırmızı bir döküntü görünümü etkisine sahip tehlikeli bir cilt problemidir. Hastalığa sahip bireyler arasında en nadir görülen sedef hastalığı çeşididir.

Sedef Hastalığının Tedavisi Nedir?

Günümüzde sedef hastalığının kesin bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Hastalara yaşam kalitelerini korumaları için semptomları hafifletici ve iyi hissettirmeye yönelik tedavi yöntemlerine başvurulmaktadır. Hastalığın tedavisinde kortizon içeren kremler, D vitamini tedavisi, hastalığa özel içeriklerle üretilmiş şampuanlar ve nemlendiriciler, topikal kremler, belirli aralıklarla yapılan iğneler, çeşitli ilaçlar ve ışık tedavisi gibi birçok tedavi yöntemi kullanılabilir. Dermatolojik olarak uygulanan tedavilerin yanı sıra hasta olan kimsenin de stresten uzak durması ve kendini rahatlatması için psikolojik bir yardıma başvurması onun için çok iyi bir yöntem olacaktır. Sedef hastalığına sahip bireyler tedavilerinin yanı sıra hayatlarını da normal insanlara nazaran daha kaliteli yaşamaları gerekir. Beslenmelerine oldukça dikkat etmeleri, sigara ve alkolden uzak durmaları gerekir. Bağışıklık sistemleri için vücut sağlıklarına dikkat etmeleri çok önemlidir çünkü olabilecek en ufak bir başka hastalıkta hastanın hayatını kaybetmesi çok yüksek bir ihtimaldir. Kullandıkları ilaçların kesinlikle doktor kontrolünde olması gerekir. Bazı ilaçların kullanımı bu hastalığı tetikleyebilme ihtimali olan ilaçlardır. Grip enfeksiyonu gibi normal insanlar için kolaylıkla atlatılabilen bir hastalık sedef hastaları için oldukça risklidir. Bu sebeple grip aşılarını tam zamanında yaptırmaları önemli bir husustur. Tansiyon, kolestrol, lipit, şeker gibi değerler düzenli ve sık sık takip edilmeli ve kalp kontrolleri aksatılmamalıdır. Eklem ağrıları dikkate alınmalı ve hastalığı takip eden doktorla mutlaka paylaşılmalıdır. Sedef hastaları kendilerine bir bebekmiş gibi oldukça hassas bakmalı ve en ufak stresten, üzüntüden kendilerini uzak tutmalıdırlar. Olumsuz olarak yaşayacakları en ufak bir durum onların hastalıklarını tetikleyebilmekte ve ölümcül sonuçlar bile meydana getirebilmektedir.